OV-bereikbaarheid Sloterplas verslechtert

Beter openbaar vervoer in Amsterdam; dat is waar Amsterdam naar streeft. Maar wat komt er in de praktijk van terecht? De Sloterplas profiteert er in elk geval niet van...

Impressie van de toekomstige busbaan van de Westtangent bij de Meervaart aan de oever van de Sloterplas.

Veel opheffingen van lijnen en haltes
– De Oostoever van de Sloterplas werd door bus 64 (station Sloterdijk - station Lelylaan) bediend. Een paar jaar geleden werd in het kader van de bezuinigingen op het OV in Nieuw-West deze lijn opgeofferd; Reizigers moesten maar de metro nemen. Aan de oostzijde is het zuidelijke haventje alleen nog goed bereikbaar met buslijn 63 vanaf de Comeniusstraat.

– De bereikbaarheid aan de zuidkant laat te wensen over. In het kader van de 'versnelling van de tramlijnen naar Nieuw-West' besloot de Stadsregio Amsterdam (tegenwoordig Vervoerregio Amsterdam) de tramhalte Piet Wiedijkstraat weg te halen. De gelijknamige bushalte (lijn 63) op de Pieter Calandlaan ligt zo'n 250 meter zuidelijker.

– De Westtangent heeft ingrijpende gevolgen voor het OV in Nieuw-West. De goed functionerende buslijn 69 wordt opgeheven en er komen veel minder haltes in Nieuw-West. De Westtangent rijdt dwars door het Sloterpark heen (Allendelaan) maar stopt alleen aan de randen. Dankzij het vervallen van de bushaltes op het Confuciusplein en de De Savornin Lohmanstraat (dr. Colijnstraat) neemt de loopafstand van de tramhaltes van lijn 13 op de Burgemeester Roellstraat naar het Sloterpark met gemiddeld 200 meter toe.

Doordat de bushalte Meer en Vaart verdwijnt wordt een korte overstap bij de kruising Cornelis Lelylaan van de buslijnen 61 en 63 op de tramlijnen 1 en 17 onmogelijk gemaakt. De nieuwe samengevoegde gecombineerde tram-/bushalte bij de zuidelijke omloop van het Osdorpplein is helaas sociaal onveilig.

Het OV-beleid van de overheid wordt 'zakelijker' (lees: minder sociaal). Alleen mensen die met de tramlijnen 7, 13 en 17 reizen worden nog ontzien omdat er geen tramhaltes bij de Sloterplas verdwijnen. De Sloterplas wordt straks alleen goed per OV ontsloten via de Meer en Vaart, de Burgemeester Röellstraat en het eindpunt van tramlijn 7 nabij het Sloterparkbad. Lijn 14 zal worden opgeheven zodra de Noord-Zuidlijn in dienst wordt genomen (vermoedelijk zomer 2018).

Wat zou hierachter kunnen schuilen?
– In de eerste plaats krijgen de Vervoerregio en de gemeente elk jaar minder exploitatiesubsidie van het Rijk toegekend.

– Daarnaast speelt de schaalvergroting ten gevolge van de regionalisering een rol. De Vervoerregio schuift op drie manieren met geldstromen: van fijnmazig naar grofmazig OV, van stad naar regio en van exploitatievergoeding naar geld voor de aanleg van infrastructuur.

Dit beleid is ook waarneembaar bij de Westtangent (Schiphol - station Sloterdijk). De Vervoerregio besteedt ruim 30 miljoen aan infrastructurele maatregelen om vervolgens zwaar op de exploitatie van het OV te bezuinigen. De Westtangent wordt een regionale buslijn met een gestrekte route en slechts 8 haltes op het grondgebied van Amsterdam. Doordat het lokale busnet in Nieuw-West wordt uitgekleed en normen zijn versoepeld wordt de Sloterplas nog slechter per OV bereikbaar.

– Tenslotte kunnen de bezuinigingen op de exploitatie van het stadsvervoer voortvloeien uit de kostenoverschrijdingen bij de aanleg van de Noord-Zuidlijn. Over de omvang hiervan geeft de gemeente echter geen opening van zaken. Alleen deskundigen zien wat er in de praktijk gebeurt.

Kan die slechtere OV-bereikbaarheid van de Sloterplas zomaar?
De maximale loopafstand ten opzichte van woningen is in Amsterdam 400 meter hemelsbreed. In het huidige Programma van Eisen is die norm echter versoepeld. Voor Hoogwaardig Openbaar Vervoer (zoals de Westtangent) geldt 800 meter hemelsbreed. De vervoerder voldoet officieel aan die normen. Met een grofmaziger OV-net kun je dus gemakkelijk op de exploitatie van het OV bezuinigen...

Wie heeft het in het OV voor het zeggen?
Officieel heeft de Regioraad van de Vervoerregio het laatste woord. Maar in de praktijk heeft het Dagelijks Bestuur van de Vervoerregio Amsterdam toch de meeste macht. De gemeente is eigenaar van het materieel en de tram- en metro-infrastructuur). Het GVB is in feite slechts 'uitvoerder' van de concessie Amsterdam.

Hoe staan de reizigersorganisaties t.o.v. de Westtangent?
De Westtangent ligt bestuurlijk vast ('in beton gegoten'). Dat is nu eenmaal een gegeven. Maar aan het lokale busnet kunnen reizigersorganisaties nog wel wat doen! Bijvoorbeeld door de lacunes die deze regionale lijn in Nieuw-West achterlaat tijdig 'op te vullen' met goed doordachte alternatieve routes waardoor het OV-net in de Tuinsteden fijnmazig blijft.

Rover, Stadsvervoerbelang en de ANBO zullen zich in de Reizigersadviesraad Amsterdam (officieel adviesorgaan voor de Vervoerregio Amsterdam) inspannen om Nieuw-West en de Sloterplas zo goed mogelijk te ontsluiten.

Richard Bakker, 27-5-2017.