Geschiedenis van Terras Oostoever

In de noordoosthoek van de Sloterplas ligt als opvallend element sinds 1961 het Terras Oostoever. In de eerste uitgewerkte plattegrond van het Plan Slotermeer uit 1939 zijn aan de noordoostelijke hoek het Wilgenlaantje, een terras en de boulevard langs de noordoever al ingetekend.

Maquette van het ontwerp van de Terras Oostoever met uitzichttoren; circa 1955. Dienst der Publieke Werken.

In 1952 verscheen een aangepast plan voor Slotermeer, hierop werd het definitieve ontwerp voor de noordoever en de noordoostoever in 1954 gebaseerd.

Maquette van het ontwerp van de Noordzijde; circa 1955.
Dienst der Publieke Werken.

Het terras werd ontworpen door Dick Slebos, architect bij de Dienst der Publieke Werken, en aangelegd in 1961. Volgens het oorspronkelijke ontwerp zou er een uitzichttoren gebouwd worden. Hiervoor zijn verschillende ontwerpen gemaakt, waarvan ook maquettes zijn vervaardigd, hiervan zijn foto's bewaard gebleven.

Maquette van het ontwerp van de Terras Oostoever met alternatief ontwerp uitzichttoren; circa 1955. Dienst der Publieke Werken.

Door gebrek aan geld is de toren (helaas) niet uitgevoerd. Wel is de onderbouw extra stevig uitgevoerd om de toren te kunnen dragen. Ook is daarin een liftschacht aangebracht. Wel is er op het terras boven een kleine opbouw geplaatst. Boven de entree stond met grote letters: 'terras'. Hier was een loket voor 'versnaperingen', men kon dan op het uitzichtterras een consumptie nuttigen met uitzicht op de Sloterplas.

Bouw van het Terras Oostoever; circa 1961.

De entree tot het terras op de eerste etage, met dichtgezette loketopeningen.

Het opvallende Terras Oostoever doet vanaf een afstand denken aan een binnenvaartschip. Het lijkt alsof het is afgemeerd langs de noordoever en klaar ligt om de Sloterplas op te varen. De opbouw is dan de stuurhut en de kenmerkende lichtmasten lijken een beetje op hijskranen. Van dichterbij doen ze ook aan trosjes narcissen denken. Ook het stippenterras is een bijzonder onderdeel van het terras. Om de oude gebarsten tegels die de stippen vormen te vervangen zijn nieuwe tegels aangemaakt volgens het oorspronkelijke ontwerp en in 2015 is het hele terras opnieuw bestraat.

Het karakteristieke silhouet van Terras Oostoever gezien vanaf de overkant van de Sloterplas; 2006. Foto: Erik Swierstra.

In 1978 werd er een houten opbouw geplaatst waarin het Café Oostoever werd gevestigd. Het terras op de eerste etage was op mooie zomerdagen een geliefde plek om rustig te zitten met het weidse uitzicht op de Sloterplas. Dit café heeft in vrijwel ongewijzigde vorm bestaan tot december 2014. De exploitanten hebben hun bedrijf 36 jaar uitgebaat. Vele jaren werden er plannen gemaakt maar niet uitgevoerd.

Het karakteristieke silhouet van Terras Oostoever, gezien vanaf het Wilgenlaantje. Foto: Erik Swierstra.

Het meest ingrijpende plan was de realisatie van een hotel in 2009. Hiervoor werd een prijsvraag uitgeschreven. In een tent op Plein '40-'45 kon het publiek op 16 mei 2009 kennis maken met de drie genomineerde ontwerpen. Een der plannen deed denken aan een 'Cruiseschip aan de Sloterplas'. Uiteindelijk bleek dit plan helemaal niet door te kunnen gaan omdat de TAC (Technische Advies Commissie) er een stokje voor stak. Deze locatie was dan ook helemaal niet geschikt voor een hotel.

Ontwerp voor een hotel bovenop Terras Oostoever, gezien vanaf het Wilgenlaantje; 2009.

Op 1 juni 2012 was er een Sloterplas-conferentie in een grote witte tent op het stippenterras. Niet minder dan 159 ontwerpen werden gepresenteerd voor de verschillende oevers van de Sloterplas. Een van de meest opvallende plannen kwam van het Van Eesterenmuseum. Men wilde een grote zwarte doos op het terras plaatsen als nieuw 'Van Eesteren Paviljoen'. Ook dit bleek geen goed plan voor deze locatie. Uiteindelijk koos het Van Eesterenmuseum voor een nieuwe (betere) plek driehonderd meter westelijker op het bastion tegenover de Burgemeester Rendorpstraat. Daar is in 2017 het nieuwe Van Eesteren Paviljoen gerealiseerd.

Ontwerptekening voor het Café Restaurant na de verbouwing; 2014.

De gemeente had het cafégebouw in eigendom en heeft het uiteindelijk in 2014 verkocht aan een particulier die daarna de renovatie van het pand uitvoerde. De onderdoorgang is hierbij afgesloten en onderdeel geworden van een nieuwe horecaruimte. De houten opbouw werd verwijderd en in het najaar van 2015 werd een nieuw, groter en hoger dak geplaatst. De ruimte boven en beneden wordt sinds voorjaar 2016 omsloten door grote glazen vensters. In de zomer van 2016 was de ruwbouw gereed en startte de inrichting. Begin 2017 was dat bijna klaar. Daarna werd het stil...

Het oude Café Oostoever kort voor de sloop van de oude opbouw; april 2015. Foto: Erik Swierstra.

Het oude Café Oostoever kort na de sloop van de oude opbouw; april 2015. Foto: Erik Swierstra.

Het nieuwe Café Oostoever na voltoooiing van de nieuwe opbouw en heraanleg van het 'Stippenterras'; maart 2016. Foto: Erik Swierstra.

Het nieuwe Café Oostoever na voltoooiing van de nieuwe opbouw; augustus 2016. Foto: Erik Swierstra.

In 2017 werd Terras Oostoever onderdeel van het Beschermd Stadsgezicht Noordoever Sloterplas. De oever tussen het zeshoekig bastion aan de westoever, de jachthaven met bastions aan de noordoever, de boulevard Noordzijde, het stippenterras met de opbouw, de rotonde en het wilgenlaantje met de bijbehorende bruggen vormen de belangrijkste dragers van dit gemeentelijk beschermd stadsgezicht.

Erik Swierstra, september 2017.

* Zie ook: 'Restaurant aan Oostoever Sloterplas gefinancierd met drugsgeld' - AT5; 30 juni 2017.
* Zie ook: Verbouwing Café Oostoever nadert voltooiing - VVS; augustus 2016.
* Zie ook: Noordoever Sloterplas beschermd stadsgezicht - VVS; mei 2017.
* Zie ook: Noordoever Sloterplas gemeentelijk beschermd stadsgezicht - amsterdam.nl; oktober 2017.