Labyrint Sloterpark

"Zonder dromen worden we gek, met dromen worden we creatief", volgens Constance van Terheijden, initiatiefneemster van het Labyrint Sloterpark. Op 11-11-11, vrijdag 11 november 2011, werd het 'Labyrint Sloterpark' aan de Sloterplas in het Sloterpark ingewijd en geopend onder grote belangstelling. De opening van het Labyrint Sloterpark begon met een prachtige dansperformance van Roos Toussaint van roosdansverhalen.nl

Zij verbeelde een struisvogel die verward de slingerweg door het Labyrint moest zien te vinden om uiteindelijk in het midden de rode draad te ontdekken die als leidraad de weg naar buiten makkelijker maakte. De ingetogen voorzichtige poging van het naar binnengaan en de meer uitbundige wijze van naar buiten gaan werd ondersteund door meeslepende muziek. Een welverdiend applaus maakte het Labyrint wakker, open en toegankelijk voor ingebruikneming door de circa zestig belangstellenden.

Hierna werd het Labyrint door portefeuillehouder Paulus de Wilt van Stadsdeel Nieuw-West met een enthousiast praatje voor geopend verklaard. Een van de Initiatiefneemsters van het Labyrint is beeldend kunstenaar Constance van Terheijden uit Slotermeer, zij hield een voordracht over de totstandkoming en de achtergrond van het Labyrint. Vervolgens nodigde Constance de genodigden uit om samen het Labyrint te gaan lopen.

Dit was voor de meesten een nieuwe en inspirerende ervaring. Daarna werd met lichtjes naar het NME-centrum De Drijfsijs gelopen.

Hierbij werd symbolisch de route over de brug van de President Allendelaan naar de omgeving van het natuurgebied het Ruige Riet afgelegd. In De Drijfsijs werd nog wat gedronken en nagepraat. Een toepasselijker wijze ter gelegenheid van Sint Maarten aangestoken vuur werkte nog sfeerverhogend in het verstilde herfstige park. Toen een ieder naar huis terug keerde stond als mooie afsluiting van deze dag de Volle Maan stralend boven de Sloterplas.

Totstandkoming van het Labyrint in het Sloterpark

Helma Knijn kwam twee jaar geleden met het idee van een Labyrint in het Sloterpark in gesprek met Constance van Terheijden. De locatie in het Sloterpark lag als het ware te wachten op een zinvolle invulling. Samen hebben zij de eerste stappen gezet om hiervoor een plan te ontwikkelen. Dit werd een bewonersinitiatief dat door het stadsdeel werd omarmd en twee jaar heeft geduurd voordat het daadwerkelijk werd gerealiseerd.

In het voorjaar van 2012 wordt het Labyrint Sloterpark nogmaals onder de aandacht gebracht zodat er nog meer mensen uit de directe omgeving kennis kunnen maken met Labyrint-lopen. Berichtgeving hierover zal in diverse mediakanalen verschijnen.

Wat is een Labyrint?

Het Labyrint zoals we dat nu aan de oever van de Sloterplas kennen ligt op een prachtige locatie, die lange tijd ook tamelijk onbekend en onopvallend was. Sinds de aanleg van het 'Rondje Sloterplas' in 2007 is deze plek goed bereikbaar geworden voor fietsers en wandelaars in het park, want er liggen nu twee brugjes van het Sloterparkbadeiland naar het Sloterpark. Voorheen was dit gebied deel van het Sloterparkbad en van 1957 tot 2007 niet vrij toegankelijk. Alleen sommige parkbadbezoekers uit vroeger tijden kunnen zich deze plek nog goed herinneren als rustige locatie voor vrijende stellen.

Nu is deze plek ook beschikbaar voor anderen die de stilte van deze door hoge bomen omzoomde locatie weten te waarderen. Het Labyrint Sloterpark heeft hier nog een bijzondere waarde aan toegevoegd. Hopelijk zullen velen in de komende tijd de weg naar en door het Labyrint Sloterpark vinden en kunnen genieten van deze aanwinst in het Sloterpark. Want het Labyrint Sloterpark nodigt uit tot: bezinning, rust, schoonheid ervaren en ontmoeting.

Een Labyrint is een universeel symbool dat sinds mensenheugenis over de hele wereld wordt gemaakt. Het Labyrint is een symbool voor de levensreis van onze innerlijke weg die een mens in het leven volgt.

In tegenstelling tot een doolhof, waarin je keuzes moet maken tussen verschillende paden, heeft het Labyrint een ingewikkeld uitziend enkel pad. Via een aantal wendingen word je naar het midden geleid. Van hieruit loop je dezelfde weg weer terug, stap voor stap, geconcentreerd en aandachtig.

Het Labyrint in de geschiedenis

Het Labyrint bevindt zich ook (letterlijk) in ons hoofd. Het is een deel van ons gehoor en evenwichtsorgaan. Het Labyrint staat ook symbolisch voor evenwicht en bestaat al duizenden jaren. Het woord Labyrint dateert uit de Griekse Oudheid is een leenwoord uit de taal van de Minoërs op Kreta (van de sage van Theusus en het Labyrint van Knossos). Ook andere volkeren en culturen kennen het Labyrint. Het Labyrint is een universeel symbool voor de moeilijke weg die een mens door het leven volgt.

In het spraakgebruik wordt een Labyrint en een doolhof vaak met elkaar verward, maar het zijn toch verschillende begrippen. Een doolhof is een plek om te dolen, geeft verwarring, er moeten keuzes over de te volgen route worden gemaakt, want er zijn splitsingen in de wegen. Ook hoeft een doolhof niet rond te zijn, maar kan ook een vierkant oppervlak hebben. Het is niet overzichtelijk, vaak bestaande uit hoge heggen of iets dergelijks, waardoor een mens zijn oriëntatie verliest. Vaak zijn er ook elementen van vermaak, zoals lachspiegels, in een doolhof te vinden, het wordt dan ook wel tot de attracties gerekend.

De oudste doolhoven in Europa zijn ontstaan in de 16e eeuw (Verona, omstreeks 1570). Sindsdien hebben doolhoven zich steeds verder ontwikkeld.

Een Labyrint is iets anders. Het is (min of meer) rond. Hier voert slechts één weg van de buitenkant naar het middelpunt van het Labyrint. Wel zijn er wendingen, waarmee de looprichting verandert. Maar verdwalen kan niet, je kan alleen de weg van begin tot eind afleggen. En het afleggen van de weg, daar gaat het hier om. Daarom heeft een Labyrint voor veel mensen ook een spirituele betekenis. Een weg van bezinning, van concentratie, van ontspanning. Dit dus in tegenstelling tot de verwarring, de spanning, de zoektocht van een doolhof.

Het midden van het Labyrint kan een plek van bezinning zijn. Je loopt het individueel of in groepsverband, dit kan een inspirerende ervaring zijn. Het Labyrint biedt gelegenheid voor ontmoeting, bezinning en educatie.

Er zijn drie hoofdvormen van Labyrinten:

* Het Kretenzer (klassieke) Labyrint met zeven rondgangen, o.a. op munten afgebeeld;
* Het Romeinse Labyrint, met vier kwadranten, op mozaïeken in vloeren;
* Het Christelijke Labyrint met elf rondgangen, vooral in kathedralen.

Labyrinten bestaan er dus in diverse vormen, maar eigenlijk is een Labyrint zoals we dat nu in het Sloterpark aantreffen een zeer pure vorm. Alleen een aantal lijnen in de vloer aangegeven. Het Labyrint bestaat uit zeven cirkels. Een cirkel en ook het getal zeven hebben sinds mensenheugenis een speciale betekenis. Een cirkel staat voor de geslotenheid, de cirkel is rond, is veilig. Het getal zeven wordt als een heilig getal beschouwd. De week heeft zeven dagen. Een regenboog heeft zeven kleuren. Het Labyrint in het Sloterpark heeft zeven cirkels en negen wendingen, veranderingen van richting. Dit staat voor de zeven kleuren: rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo, violet, plus zwart en wit.

De oevers van de Sloterplas

Nog iets over de noordelijke oevers van de Sloterplas. Over de Sloterplas en zijn oevers moet door de ontwerpers zeer veel zijn nagedacht. Niet alleen over de zichtlijnen, de lange groene oevers en de meer versteende kortere noord- en zuidoevers, maar vooral ook over de oever tussen het Wilgenlaantje aan de Oostoever en het zuidelijke einde van het Sloterparkbadeiland, waar we nu het Labyrint vinden. Bekend is de anekdote dat Cornelis van Eesteren op latere leeftijd het Wilgenlaantje als een favoriete plek beschouwde vanwege het mooie uitzicht op water en landschap. De wolkenluchten en zonsondergangen zijn hier vaak prachtig. 's Nachts is het uitzicht over de donkere plas een beetje geheimzinnig.

Ook over de Noordzijde moet uitgebreid zijn nagedacht. Hoe is men gekomen tot de bouw van het Terras Oostoever in de vorm van een schip? Dan de hoge stoere kademuren en de beide bastions aan weerszijden van haventje. Ook dit zijn plekken met een bijzondere sfeer. Het oorspronkelijke Sloterparkbadeiland heeft ook al een bijzondere landschappelijke inrichting. Aan de noordzijde begrensd door het zeshoekige bastion, bestemd voor een horecavoorziening (die er nog niet is gekomen), dan de rechte betonnen trede-oevers van het oude openlucht-Sloterparkbad uit 1957, inclusief de bijzondere rondingen daarin. Dit wordt aan de zuidzijde afgesloten door een rond betonnen plateau, dat waarschijnlijk niet voor niets is ontworpen zoals het er ligt.

Hadden de bedenkers in de jaren vijftig ook al het idee om hier een Labyrint te maken? De plek lijkt er voor ontworpen, ook de beplanting met de hoge bomen en de bijzondere akoestiek draagt hiertoe bij. Heeft deze plek gewoon een halve eeuw gewacht op haar uiteindelijke bestemming als Labyrint? We weten het niet, maar het ligt er nu wel. Hoe meer je er naar kijkt en hoe meer je er over nadenkt hoe meer bijzondere vragen over en details van de opzet van de oevers er in je op komen. Dus nog voldoende stof tot nadenken en te ontdekken.

Andere Labyrinten in Amsterdam en omgeving:

* Romaanse Kapel van het OLVG in Amsterdam-Oost
* Darwinpark in Zaandam
* Breidablick in Middenbeemster
* Willibrorduskerk in Heiloo
* Joannes de Doper, Kruisweg in Hoofddorp
* Sint Vituskerk, Brinklaan in Bussum
* Sint Vituskerk, Brinklaan in Hilversum

Voor meer informatie zie:

* de.wikipedia.org/wiki/Labyrinth
* www.doolhoven.nl

Zie ook de reportage van BuurtTV over het Labyrint Sloterpark.

Tekst en foto's: Erik Swierstra,

met medewerking van Constance van Terheijden,

november 2011.