Friedrich en Vanessa

juni 2010

Het is 1829. Bijna twee eeuwen na de drooglegging van de Slotermeer en ruim een eeuw voor het uitgraven weer begon. De Griekse onafhankelijkheidsstrijd had geleid tot de achtste Russisch-Turkse oorlog. Hierbij veroverde Rusland Armenië en de Kaukasus op het Ottomaanse Rijk. De Duits-Baltische hoogleraar J.J. Friedrich W. Parrot wordt door de Russische regering op expeditie gestuurd. Een wetenschappelijke ontdekkingsreis, maar ook een queeste naar de Ark van Noach. Hij verwerft eeuwige roem door op 27 september als eerste de top van de berg Ararat te bereiken. Noach wordt niet meegerekend, want die was per schip gegaan.

Het is 2010. De Sloterdijkerpolder is al weer meer dan vijftig jaar Sloterplas. En sinds maart staat Vanessa in de grond (naast het I-balken-kunstwerk van André Volten). Vanessa is een in Nederland succesvol geworden immigrante. Ze is geselecteerd uit zaad dat in 1932 uit Engeland naar Oudenbosch kwam. Als twee zaailingen in een potje waren haar voorouders in 1841 in Kew Gardens aangekomen, nadat de plantkundige Karl Anton Andreevich Meyer ze had opgekweekt in de botanische tuin van Sint Petersburg. Deze latere directeur van de Peterburgse tuinen had in 1830 enkele exemplaren verzameld in het noorden van Perzië (Iran). Hij was erg trots op wat Friedrich Parrot had betekend voor de glorie van het Russische Rijk. En de berg Ararat stond ook nog niet ver van waar hij de nieuwe boomsoort gevonden had. Toen Meyer een nieuwe wetenschappelijke naam moest verzinnen, wist ie het dus meteen. Ik vernoem hem naar mijn collega-wetenschapper Friedrich Parrot en naar waar de boom vandaan komt, Perzië! Die naam staat nu ook op het bordje bij onze boom: Parrotia persica.

Vlammen en vlinders
We praten over begonia’s, robinia’s, e.d. Dus van mij mag u Vanessa best een parrotia noemen. Maar ze heeft ook twee mooie Nederlandse namen. Omdat ze ontzettend hard hout heeft en uit Perzië komt, wordt ze in vele talen Persisch IJzerhout genoemd. Heel toepasselijk, maar nog mooier vind ik de andere naam: Vlamboom. Ga van de herfst even kijken en u kunt zien waarom. Vanessa is een speciale Nederlandse variëteit. Uit één van die zaden uit 1932 was zo’n mooie boom gegroeid, dat die in 1956 is geselecteerd als grondlegger van een Nederlandse variëteit. Een sterke wat ranke boom met nog schitterendere kleuren. Deze ook als laanboom te gebruiken variëteit kreeg de naam van een kleurrijk vlindergeslacht, Vanessa. In Nederland heeft dat geslacht twee soorten, de distelvlinder en de Atalanta. De Atalanta is een trekvlinder die ieder jaar een tocht van duizenden kilometers maakt voordat hij weer in Nederland is. Een erg toepasselijke naam voor een boom die als soort zo’n lange reis gemaakt heeft, om uiteindelijk een bijzondere vernederlandste boom te worden.

Lees ook:
Parrotia persica in Sloterpark

Wouter van der Wulp