V.V.S. vijf jaar, wat er aan vooraf ging

14 juni 2008, WvdW

De vereniging bestond op 4 juni 2008 officieel vijf jaar. Een lustrum is een leuke gelegenheid om wat extra's te doen. De borrel op 31 mei is al achter de rug. U kunt binnenkort de eerste twintig nieuwsbrieven gebundeld tegen kostprijs bij ons krijgen. En er is nog een jubileumboek over de Sloterplas in de maak.

De voorgeschiedenis van de vereniging (onder verschillende namen) is veel ouder dan vijf jaar. De eerste activiteiten vonden al in 1997 plaats. Toen hadden al veel parken een vriendengroep. En met mensen van het Milieucentrum Amsterdam sprak ik over het belang ook zo'n groep voor het Sloterpark te hebben. We hebben toen een excursie georganiseerd op 14 december 1997 (zie verslag verderop, zoals dat toen in de Westerpost is verschenen).

Op de daar uitgedeelde oproep van mij, melden zich de eerste 22 belangstellenden voor de Vereniging vrienden van het Sloterpark i.o. Toen al speelde onderwerpen als het behoud van het rondje Sloterpark, de veranderende skyline van de plas (met veel nieuwe flatgebouwen), en de vele ideeën van stadsdelen en centrale stad. De nota's om het winkelcentrum Osdorp met de plas te verbinden stamden al van voor 1997. Dat moest niet met de rug naar de plas gekeerd zijn, maar doorlopen tot aan de oevers.

De heer Bijdendijk, ook toen al directeur van woningbouwvereniging Het Oosten, pleitte in die tijd voor het geheel volbouwen van het gebied rond de Sloterplas. Wonen en werken aan het water is namelijk populair stelde hij. En stadsdeel Slotervaart/Overtoomse Veld had allerlei plannen voor recreatieve voorzieningen in het park.

De (bestuurlijke) Stuurgroep Herstructurering Westelijke Tuinsteden had ondertussen (eindelijk stelden we) opdracht gegeven een overkoepelend plan te maken. Maar gerust waren we niet. Ik citeer uit de oproep.
"Woningbouw en intensieve (verblijfs)recreatie moeten ons Rondje Sloterplas niet gaan bederven: Er moet ruimte en rust voor zowel normale recreatie als voor de natuur blijven. Nog kort geleden zijn natuurvriendelijke oevers langs het Christoffel Plantijnpad aangelegd. Als die doodlopen op een geheel in steen gegoten Sloterplas, schieten we daar bar weinig mee op. De Plas en het park zijn belangrijk voor alle bewoners in Amsterdam-West. Het is hoog tijd dat die belangen door een kritische groep bewaakt en behartigd gaan worden. Kortom het is tijd voor de oprichting van een vereniging Vrienden van het Sloterpark die zich daadwerkelijk voor het park gaat inzetten. Als u dat ook vindt, meldt u dan. Wij regelen dan een bijeenkomst om gezamenlijk te bekijken hoe we ons sterk kunnen maken voor behoud en verbetering van het Park."

Belangstellenden waren er dus wel, maar nog geen trekkers met voldoende tijd. En zo ontstond de vereniging nog niet met officiële oprichtingsacte en staturen, maar waren er wel steeds weer initiatieven van mensen met hart voor Sloterpark en -plas om bijeen te komen.

Zo verzamelden zich bijvoorbeeld op donderdagavond 1 februari 2001 een dertigtal mensen in het Wijkorgaan Osdorp om een Sloterplasgroep op te richten (een verslag hiervan misschien in de volgende nieuwsbrief). En toen de gemeente met de stadsdelen een Masterplan Sloterparkgebied gingen opstellen, ging een groot deel van deze mensen deel uitmaken van de daarbijbehorende klankbordgroep.

Maar we deden meer dan enkel klankborden. We organiseerden bijvoorbeeld in 2002/2003 dat studenten van de Hogeschool Larenstein in onze opdracht een parkontwerp maakten voor het deel van het Sloterpark dat stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer wilde bebouwen (Noorderhof-Zuid). En dat daarom buiten het Masterplan werd gehouden.

Uit al deze activiteiten kwam toen de behoefte om toch een vaste groep bijeen te houden, een vereniging die ook rechtspersoon heeft zodat we zo nodig ook officieel partij kunnen zijn bij beroep en bezwaar. En die daarnaast plas en park promoot en leuke dingen voor de leden organiseert.

Aan het aantal leden dat de vereniging onderhand heeft, valt te zien dat dat door velen wordt gewaardeerd en gesteund.

Grote belangstelling voor Rondje Sloterplas

Uit de Westerpost van woensdag 17 december 1997

Afgelopen zondag organiseerde de Vrienden van het Sloterpark een gecombineerde fiets/wandeltocht rond de Sloterplas. Het IVN was ingeleend om over de natuur te vertellen. Ook Ruud van Kempen, beheerder van Natuurtuin De Wiedijk, was gestrikt om mee te gaan. Hoewel regen voorspeld was, scheen er een heerlijk zonnetje. De sliert van 25 fietsen bleef dan ook niet onopgemerkt.

De tocht begon in Natuurtuin De Wiedijk. Werd dit terreintje enkele jaren geleden tot vogelreservaat verklaard, dit jaar kreeg het de Gemeentelijke Natuurprijs. Naast de ecologische functie, was vooral de educatieve functie van De Wiedijk de reden om Osdorp deze prijs toe te kennen. De vijftigduizend gulden kan het begin zijn van een educatieve ruimte bij de tuin. Bij dit park en langs het Christoffel Plantijdpad zijn de laatste jaren natuurlijke oevers aangebracht. Op de brug van de Pieter Calandlaan staat het hoe en waarom hiervan uitgelegd op een paar schitterende panelen.

Tijdens de tocht werd zowel gelet op de natuur, als op de bedreigingen daarvan. Nieuw dit jaar in de Natuurtuin was de ringslang. Hiermee werd meteen het succes van de natuurlijke oevers aangetoond. Het Sloterpark vormt een belangrijke verbindingszone tussen de natuur in Spaarnwoude en die in Amstelland. Als planten en dieren in te kleine gebieden opgesloten zitten, sterven ze daar uit. Het belang van het Sloterpark is nog groter geworden nu de natuurzone langs de Ringvaart zo smal uitvalt en de huizen er zo dicht bij gebouwd worden. Hierdoor is het Sloterpark een nog onmisbaardere schakel in de zogenaamde Groene AS geworden. De kades en boulevards langs de Sloterplas vormen echter nog problemen voor sommige dieren. De nieuwe boulevard bij Osdorp moet in ieder geval met veel extra maatregelen omgeven worden. Stilgestaan werd bij de dilemma's die je bij de aanpassing en inrichting tegenkomt. Zo kun je denken aan drijvende planteneilandjes bij de stenen kade aan de Zuidzijde van de Sloterplas. Maar juist daar in de luwte zoekt de watervleermuis zijn voedsel. Hopelijk heeft de ringslang genoeg aan een klein plukje eilandjes halverwege.

Ten opzichte van Osdorp vonden de deelnemers dat Geuzenveld/Slotermeer in het gewone parkgedeelte een aardig beheer had. Dode boomstammen mochten blijven liggen, en zaten dan ook vol met paddestoelen. Ook de houtrillen en de boomstoeltjes werden zeer gewaardeerd.

Wel moeten voorzieningen voor de natuur gemaakt worden om de Allendelaan goed over te kunnen komen. Loopplankjes onder de bruggen en aanpassingen van de viaducten liggen voor de hand. Bovendien wordt het hoog tijd dat het wilde gedeelte achter Kinderboerderij 't Ruige Riet aangewezen wordt als vogelreservaat. En het maaibeheer van de bloemrijke graslandjes kan beter.

Van Tondeldoos naar behangselplak

Gedurende het rondje kwamen we tientallen soorten paddestoelen tegen. In De Wiedijk stond bijvoorbeeld de tondelzwam, die wel dertig jaar oud kan worden. Vroeger werden deze zwammen gedroogd en gebruikt in de tondeldoos om vuur te maken. Een vonkje van twee vuurstenen bij het zwavelhoudende poeder van de tondelzwam en hopla je had je vuurtje.

Tweehonderd jaar geleden kwamen de zwavelstokjes en lucifers op, en daarna de aansteker, en raakte de tondeldoos buiten gebruik. Heel algemeen leek de oesterzwam in het Sloterpark. Paddestoelen blijken mooie namen te hebben. Zo zagen we het fluweelpootje, de behangselplakzwam en in de heemtuin Sloterpark de witte kluifjeszwam.

Roodborstjes

Oorspronkelijk was het oostelijk gedeelte van het Sloterpark bedoeld als vogelgebied en niet voor intensieve recreatie. In dit parkgedeelte in Slotervaart/Overtoomse Veld is het beheer ook nu zo gek nog niet, maar was er veel verwarring over de bedreigingen. De verplaatsingen van de onderkomens voor de scouting-groepen heeft de reigerkolonie al gehalveerd.

En wil men nu bomen kappen voor doorkijkjes?; gaat men haventjes verplaatsen of juist niet?; komt er nieuwe woningbouw lang het Christoffel Plantijnpad?; wordt de Lelylaan verlaagd?, enz. Een eerstvolgende opgave voor de Vrienden van het Sloterpark is een onderzoek naar de plannen van stadsdeel Slotervaart/Overtoomse Veld. En aangedrongen moet worden op het maken van een (ecologische) beleids- en beheerplan voor het hele Sloterpark.

Ondertussen schoolden de gidsen ons bij in het feminisme bij de vogels. Zo zou het roodborstje de enige vogel zijn waar ook het vrouwtje zingt om een eigen territorium af te bakenen. Dat doen ze in de winter als ze apart leven. Doordat de blaadjes dan van de bomen zijn, kunt u ze bovendien heel makkelijk zien. Het zijn wel andere roodborstjes dan die van de zomer. Onze roodborstjes vertrekken 's winters naar het zuiden, en die uit Scandinavië komen bij ons.

Wouter van der Wulp

(Sinds 31 mei 2008 heeft de vereniging een eigen website)